Goede communicatie is pas écht goed als iedereen de boodschap kan begrijpen. Toch sluiten we in de praktijk onbedoeld vaak mensen uit, omdat we communiceren vanuit onze eigen vanzelfsprekendheden. Wat voor de één helder is, kan voor de ander een obstakel vormen.
Inclusieve communicatie helpt om die kloof te overbruggen. Het zorgt ervoor dat méér mensen toegang krijgen tot informatie, zich aangesproken voelen en volwaardig kunnen deelnemen. In dit artikel delen we praktische inzichten om je boodschap toegankelijker, begrijpelijker en herkenbaarder te maken. Niet als extra stap, maar als vast onderdeel van je dagelijkse communicatie.
1. Begin bij de lezer
Inclusief communiceren begint met bewustwording: wie wil je bereiken, en wie sluit je onbedoeld misschien uit? Denk verder dan de ‘gemiddelde gebruiker’. Een kwart van de Nederlandse bevolking heeft moeite met taal. Daarbovenop komen mensen met een (tijdelijke) beperking, mensen die de Nederlandse taal niet goed beheersen, en mensen die digitale stress ervaren. Houd je daar vanaf het begin rekening mee, dan maak je je boodschap toegankelijker voor iedereen.
Een handige richtlijn: als je boodschap niet begrijpelijk is voor iemand met een taalniveau B1, is die waarschijnlijk ook niet duidelijk genoeg voor de rest.
2. Schrijf begrijpelijk, zonder te simplificeren
Begrijpelijke taal is niet hetzelfde als kinderachtig of saai. Vermijd jargon en vaktaal als het niet nodig is, en leg begrippen kort uit als ze toch belangrijk zijn. Schrijf actief en concreet, en kies voor woorden die mensen dagelijks gebruiken.
Vergelijk deze twee zinnen:
- “De gebruikersinterface is geoptimaliseerd voor personen met visuele beperkingen.”
- “De app werkt ook goed voor mensen die slechtziend zijn.”
De tweede zin is directer, menselijker en duidelijker. Dat leest prettiger voor iedereen.
3. Denk visueel én auditief
Niet iedereen leest op dezelfde manier. Zorg daarom dat je boodschap ook in andere vormen begrijpelijk is. Dat betekent onder andere:
- Gebruik duidelijke koppen die structuur bieden.
- Zorg voor voldoende contrast in kleurgebruik.
- Voeg alt-teksten toe bij afbeeldingen.
- Gebruik ondertiteling bij video’s en gesproken content.
Een inclusieve boodschap is niet alleen goed geschreven, maar ook goed gepresenteerd - op een manier die mensen op verschillende manieren kunnen waarnemen en begrijpen.
4. Spreek meer mensen aan met beeld en tone of voice
Beeld en toon spelen een grote rol in hoe inclusief je communicatie overkomt. Kies beelden die verschillende mensen representeren. Denk aan diversiteit in leeftijd, huidskleur, gender, beperking en leefstijl. En let ook op je toon: is die vriendelijk, uitnodigend en respectvol?
Vermijd stereotypering, maar wees ook niet bang om groepen expliciet te benoemen. Inclusie betekent niet iedereen op dezelfde manier behandelen, maar juist: rekening houden met verschillen.
5. Test en leer van feedback
Inclusieve communicatie vraagt niet om perfectie, maar om aandacht en bereidheid om te leren. Vraag feedback van diverse gebruikersgroepen. Laat je teksten nalezen door mensen met verschillende achtergronden, of test of je video ook zonder geluid te volgen is. Kleine inzichten kunnen grote impact hebben.
Maak het onderdeel van je proces: bij het maken van content, het ontwikkelen van tools en het ontwerpen van gebruikersinteracties.
Meer dan alleen taal
Inclusieve communicatie is geen trucje of stijlkeuze - het is een manier van kijken. Door te zorgen dat je boodschap voor iedereen werkt, laat je zien dat je mensen serieus neemt. En dat loont: je bereikt meer mensen, voorkomt misverstanden en draagt bij aan gelijke toegang tot informatie.
Wil je aan de slag, maar weet je niet waar te beginnen? Bij Bureau Toegankelijkheid denken we graag met je mee, zo toetsen we digitale producten op gebruikerservaring en begrijpelijkheid. Denk aan website onderzoek, applicatie onderzoek of toegankelijke PDF documenten.